Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học - Mẫu sáng kiến kinh nghiệm cấp Tiểu học

Sau đây, mời quý thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo mẫu Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học.

Hy vọng với các tài liệu này, sẽ giúp quý thầy cô, các cấp cán bộ quản lý phần nào đạt hiệu quả hơn trong giảng dạy và công tác. Sau đây là nội dung chi tiết, mời các bạn đọc giả cùng tham khảo và tải tài liệu tại đây.

Sáng kiến kinh nghiệm:
Một số biện pháp giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Từ ngày xưa ông cha ta rất coi trọng về đạo đức chính vì thế mà việc giáo dục đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu: “Tiên học lễ hậu học văn”. Hồ Chủ Tịch đã dạy: “ Dạy cũng như học phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức, là cái gốc quan trọng, nếu không có đạo đức thì tài cũng vô dụng”. Trong những năm gần đây đất nước ta đang từng bước đổi mới. Vì thế mọi ngành nghề đều phải thực hiện đổi mới một cách toàn điện. Trong đó ngành giáo dục luôn được đặt lên vị trí hàng đầu. Cụ thể là việc đổi mới SGK được thực hiện rất tốt tuy nhiên công tác giáo dục đạo đức cho học sinh cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa. Vì tiểu học là bậc học nền tảng, cơ bản cho các cấp bậc sau, nhiệm vụ giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học là rất quan trọng.

Để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh thì ngoài việc học tập rèn luyện kiến thức ở lớp, học sinh còn phải tu dưỡng và rèn luyện về đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập và ứng xử trong cuộc sống. Tăng cường đẩy mạnh việc giáo dục đạo đức học sinh thông qua các hoạt động trong nhà trường, góp phần nâng cao nhận thức của học sinh, giúp các em có ý thức hơn trong từng hành động, có những ước mơ đẹp trong cuộc sống.

Qua thực tế từ năm học 20... -20... có một số đối tượng học sinh có hành vi nói tục, gây gỗ và thậm chí còn đánh nhau với bạn bè trong trường. Làm thế nào để giáo dục đạo đức cho học sinh của trường Tiểu học .................... nói riêng và của toàn ngành giáo dục nói chung? Đây chính là câu hỏi mà bản thân tôi đã nhiêu đêm trăn trở. Cuối cùng tôi đã chọn đề tài: “Giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học” để góp phần làm nền tảng, hành vi đạo đức cho các em trong cư xử với ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo với mọi người và bạn bè cùng trang lứa.

Mong được sự góp ỷ chân tình của các thầy giáo, cô giáo.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

Thực hiện phong trào thi đua xây dựng: “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho học sinh một cách toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống.

Thực hiện tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh giữa ba môi trường: gia đình, nhà trường và xã hội.

3. Đối tượng nghiên cứu

Học sinh lớp 2A, trường Tiểu học ...................., năm học 20... -20....

4. Phạm vi nghiên cứu

Rèn luyện phẩm chất đạo đức cho học sinh của trường Tiểu học ...................., xã ........., huyện ..........

5. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp điều tra: điều tra hoàn cảnh gia đình, điều kiện sống, đối tượng học sinh,...

Phương pháp nêu gương: động viên khen ngợi kịp thời những học sinh đã có cố gắng, tiến bộ trong việc sửa chữa những thói quen, tật xấu.

Phương pháp quan sát: quan sát các đối tượng học sinh để kịp thời uốn nắn, giúp các em thay đổi những khuyết điểm còn mắc phải.

Phương pháp trò chuyện: thường xuyên dành thời gian riêng để trò chuyện, động viên những đối tượng học sinh có biểu hiện chưa tốt.

Phương pháp phân tích: phân tích điều kiện, môi trường sổng,... của học sinh.

II. NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận để thực hiện đề tài

Căn cứ theo thông tư 30/2014/TT - BGDĐT tại điều 9 về việc đánh giá thường xuyên sự hình thành và phát triển phẩm chất của học sinh.

Theo điều 30 chương IV điều lệ Trường tiểu học Ban hành kèm theo Quyết định số 51/2007/QĐ-BGDĐT ngày 31 tháng 8 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định giáo viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy nhưng bên cạnh đó việc giáo dục nhân cách, phẩm chất cho học sinh cũng không kém phần quan trọng. Vì thế giáo dục đạo đức cho học sinh một cách có hiệu quả là trách nhiệm của giáo viên

Trong xã hội hiện nay, giá trị đạo đức, nhân cách, lối sống của không ít giới trẻ đang có chiều hướng sa sút. Xuất phát từ thực tiễn trên bản thân tôi quyết định chọn sáng kiến kinh nghiệm “Giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học” nhằm góp một phần công sức vào việc giáo dục nhân cách và đạo đức học sinh hiện nay.

2. Thực trạng

a. Thuận lợi, khó khăn

+ Thuận lợi

Trong những năm qua mặc dù đơn vị không có học sinh nào vi phạm đạo đức, học sinh đều xếp loại hạnh kiểm cuối năm là thực hiện đầy đủ đạt 100%.

+ Khó khăn

Thời gian gần đây đã xuất hiện một bộ phận học sinh Tiểu học đã có những lời lẽ thiếu thiện cảm khi tiếp xúc với bè bạn như nói tục, gây gỗ đôi lúc còn có hành vi đánh nhau ...

Có nhiều yếu tố tác động như: môi trường xã hội, điều kiện sinh hoạt gia đình hay vấn đề giáo dục chỉ quan tâm về tri thức, thiếu đầu tư về giáo dục nhân cách, đạo đức học sinh nên tình trạng một bộ phận học sinh bị sa sút về đạo đức.

b. Thành công, hạn chế

+ Thành công

Để giúp học sinh của lóp 2A đạt kết quả tốt hợn trong việc phát triển đạo

đức. Bản thân tôi đã áp dụng đê tài “Giáo dục phẩm chất đạo đức học sinh Tiểu học” và bước đầu đã có sự thành công. Các em đã tích cực hơn trong mọi hoạt động, đoàn kết, biết giúp đỡ bạn bè và tạo được một môi trường thân thiện trong lớp học cũng như trong toàn trường.

+ Hạn chế

Vẫn còn một số huynh chỉ chú trọng đến kết quả học tập, chưa thật sự quan tâm đến việc phát triển đạo đức, nhân cách của con em mình.

c. Mặt mạnh, mặt yếu

+ Mặt mạnh

Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương pháp giáo dục học sinh phát triển theo hướng toàn diện, thông tư 30/2014/TT - BGDĐT đã tập trung vào việc đánh giá phẩm chất của học sinh bản thân tôi nhận thấy đó là một điều rất đúng đắn.

+ Mặt yếu

Ở lứa tuổi các em việc tự ý thức hành vi chưa rõ nét, các em có thể có những suy nghĩ lệch lạc mà không hề biết, qua đó việc tìm hiểu học sinh có suy nghĩ như thế nào để uốn nắn các em là một vấn đề không kém phần quan trọng so với việc giúp các em lĩnh hội kiến thức. Vì thế đòi hỏi giáo viên phải gần gũi, thương mến và luôn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho các em.

d. Nguyên nhân

Bên cạnh sự phát triển đi lên của xã hội thì đạo đức của học sinh cũng có nhiều thay đổi theo chiều hướng xấu. Chúng ta vẫn thấy có nhiều đối tượng học sinh nói tục, không tôn trọng cha mẹ, thầy cô, đánh nhau, trốn học... Đạo đức học sinh ngày càng đi xuống bởi nhiều lý do, nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế kinh tế thị trường làm cho mọi người trong xã hội bận rộn nhiều với công việc, với những toan tính để làm giàu mà lãng quên đi một việc hết sức quan trọng là cần phải gần gũi giáo dục nhân cách cho con cái trong gia đình. Mặt khác có thể là do chúng ta chưa tìm ra những giải pháp tốt có hiệu quả trong việc giáo dục chuẩn mực đạo đức cho học sinh. Do đó một nhiệm vụ hết sức quan trọng đặt ra cho mỗi giáo viên là phải tìm ra những giải pháp tốt nhất, những kinh nghiệm giáo dục có hiệu quả để phổ biến rộng rãi mọi nơi để cùng nhau giáo dục đạo đức cho học sinh và hi vọng sau này các em có thể trở thành những người tốt, có ích cho xã hội.

Như chúng ta đã biết, trong thực tế mọi sản phẩm được làm ra cho dù tốt đến mấy, chất lượng cao đến mấy cũng không thể hoàn hảo tuyệt đối. Một người học trò có tài mà không có đức thì đối với người giáo viên đó là một kết quả đáng buồn. Làm thế nào để đào tạo được những học sinh vẹn toàn cả tài và đức đó là mong muốn của mỗi chúng ta. Vì thế để đạt được điều đó đòi hỏi sự nổ lực và cố gắng rất nhiều của giáo viên và dĩ nhiên chúng ta phải bắt tay vào việc đào tạo ngay từ bậc Tiểu học.

3. Giải pháp, biện pháp

a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp

Trong sự nghiệp trồng người điều quan trọng nhất đối với mỗi giáo viên là phải có tâm với học sinh, từ đó mới tìm ra cách giáo dục các em có hiệu quả một cách toàn diện. Giáo viên cần đảm bảo quyền lợi chính đáng, thưởng phạt phân minh, kịp thời và công bằng, không được phân biệt đối xử với học sinh. Không có công thức nào chung nhất cho công tác giáo dục các em, nhưng trước tiên cần phải có cái tâm, lòng nhiệt tình và phương pháp họp lý thì sẽ đem lại thành công. Phải thực sự yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình và tận tâm với công việc. Phải gần gũi yêu thương tôn trọng học sinh. Mỗi giáo viên thực sự là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo thể hiện qua tư tưởng, tác phong ngôn ngữ, cách làm việc và ứng xử hàng ngày. Để đạt được hiệu quả cao trong công tác giáo dục đạo đức học sinh Tiểu học tôi đưa ra các biện pháp sau đây.

b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp

Biện pháp 1: Hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp

Để giáo dục học sinh có đạo đức tốt thì người giáo viên phải gương mẫu để làm tấm gương sáng cho học sinh noi theo, bên cạnh đó bản thân tôi thường tìm hiểu học sinh chẳng hạn như: Đầu năm tôi xem qua lí lịch, học bạ và tìm hiểu thêm thông qua các bậc phụ huynh để nắm được phần nào gia đình và học lực của học sinh qua bạn bè, người thân hoặc người hàng xóm của các em. Cách tìm hiểu này theo tôi thì đạt hiệu quả rất tốt. Ngoài ra tôi còn tìm hiểu học sinh qua từng thói quen, hoạt động của các em ở lớp như: sinh hoạt lớp, giờ ra chơi, những buổi lao động, sinh hoạt sao, sinh hoạt ngoại khóa... trong cách tìm hiểu này tôi đã giúp đỡ được một học sinh cụ thể như sau:

Năm học vừa qua bản thân tôi được phân nhiệm vụ chủ nhiệm lớp 2A, trong lớp có nhiều học sinh nghịch ngợm. Chính vì thế mà tôi thường quan sát các em vào giờ sinh hoạt ngoại khóa và giờ ra chơi để tìm ra những học sinh có thái độ, hành vi đạo đức không tốt như: nói tục, gây gỗ và thậm chí là đánh bạn.... Tôi tìm cách động viên, quan tâm và uốn nắn các em kịp thời.

Trong lớp, tôi đặc biệt chú ý đến em Bảo, em này thường xuyên chọc ghẹo bạn, nói chuyện, gây gỗ làm mất trật tự trong lớp và nghiêm trọng hơn có lúc còn đánh bạn. Những lúc tôi giảng bài em thường không chú ý, gương mặt lại có vẻ ngẩn ngơ và buồn. Bảo là học sinh mới chuyển đến, qua tìm hiểu thì tôi biết được em hiện đang sống với bà ngoại và bố mẹ của em thì lại đang sống ở thành phố Đà Nẵng. Tôi biết em là một học sinh thiếu thốn tình cảm của cha mẹ nên thường xuyên động viên, trò chuyện và hướng dẫn để giúp em sống hòa đồng các bạn. Khi em Bảo làm được những việc tốt tôi thường khen ngợi trước lớp ở giờ sinh hoạt và đề nghị lớp tuyên dương. Dần dần Bảo trở nên ngoan ngoãn và học ngày càng tiến bộ hem, đến cuối học kì I thì Bảo chính thức trở thành một trong những học sinh khá của lóp.

Một cách tìm hiểu nữa là phải thường xuyên đến thăm và trao đổi với phụ huynh để tạo sự liên hệ mật thiết giữa giáo viên, phụ huynh và học sình có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn... để kịp thời giúp đỡ.

Biện pháp 2: Xây dựng mối quan hệ đoàn kết

Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy rằng: chỉ khi nào xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết thì các biện pháp giáo dục khác mới đạt hiệu quả cao. Để thực hiện được điều này thì giáo viên cần phải tạo điều kiện cho các em hiểu nhau và xử lí các tình huống một cách hợp lí. Ví dụ như em Bảo đã nói ở trên, tôi chỉ khen ngợi em trước lớp, những hành vi em đối xử không tốt với bạn tôi thường nhắc nhỡ riêng em. Đối với học sinh bị bệnh nghỉ học, tôi tổ chức thăm hỏi và phân công học sinh giảng lại bài cho bạn. Đối với học sinh thiếu thốn tình cảm hay e dè, rụt rè, nhút nhát tôi thường xuyên trò chuyện gợi mở cho các em, tạo không khí vui vẻ khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động của nhóm, lớp, trường.

Lôi cuốn các em vào một sân chơi lành mạnh, vui vẻ... Thường xuyên kể cho các em nghe những câu chuyện về lòng nhân hậu, tình đoàn kết, nói cho các em biết về tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, nhắc nhỡ học sinh tham gia tìm hiểu về biển đảo Việt Nam, ... hoặc tổ chức những trò chơi mang tính tập thể. Mỗi khi nhà trường có nhưng hoạt động nào tôi đều khuyến khích các em tham gia, tuyên dương những học sinh có đóng góp nhiều trong các hoạt động đó như: văn nghệ, góp giấy vụn, ủng hộ người nghèo...

Bên cạnh đó cần phải tổ chức và tạo điều kiện để lớp giúp đỡ học sinh khó khăn. Bản thân tôi nghỉ điều này có thể giúp cho các em đoàn kết gắn bó hơn. Để thực hiện được điều này tôi đề ra một biện pháp như sau: Đối với những học sinh khó khăn về vật chất tôi đề nghị lớp làm kế hoạch nhỏ: Góp giấy vụn và những đồ dùng học tập mình không dùng nữa nhưng vẫn còn sử dụng được thì đem tặng lại cho bạn. Những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong việc học tập tôi phân công học sinh khá giỏi kèm thêm ở nhà. Cứ mỗi cuối tháng sẽ tổng kết một lần và tuyên dương những học sinh có tiến bộ, những nhóm học tập đạt chất lượng.

Biên pháp 3: Giúp học sinh mạnh dạn trong mọi tình huống

Một số đối với những học sinh còn rụt rè trong giao tiếp, chưa mạnh dạn trước tập thể tôi luôn nhẹ nhàng, động viên, khích lệ các em từ từ, tránh nóng vội sẽ làm các em hoảng sợ. Trong các giờ sinh hoạt lớp tôi thường kể những mâu chuyện về gương tốt, việc tốt, những câu chuyện về tấm gương vượt khó. Sau mỗi lần kể tôi đều phân tích cặn kẽ nhằm hình thành cho các em một suy nghĩ: con người sống phải có mục đích, phải có ý chí vươn lên.

Tôi thường khen trước lớp những học sinh luôn cố gắng và có nhiều tiến bộ, điển hình như em học sinh nữ tên là Vi. Em học khá nhưng rất nhút nhát và thụ động, trong giờ học ít khi phát biểu ý kiến mặc dù tôi biết là Vi có thể trả lời. Hôm ấy trong giờ kể chuyện tôi yêu cầu học sinh phải đóng vai kể lại câu chuyện và chọn Vi vào vai cô cháu gái. Vi không chịu vì bảo rằng mình không biết đóng. Tôi đã thuyết phục Vi rất lâu và bảo Vi hãy nhớ và quan sát những lần sắm vai trước của các bạn cho thật kĩ. Vi rụt rè nhưng rồi cuối cùng vẫn đồng ý. Kết quả, không hay lắm nhưng tôi thấy Vi rất vui. Tôi lại khen ngợi Vi đã mạnh dạn và có nhiều cố gắng để động viên em mạnh dạn hơn trong những lần sau.

Biện pháp 4: Giáo dục đạo đức cho học sinh qua từng môn học

Để thực hiện tốt việc giáo dục đạo đức cho học sinh tôi quan tâm theo dõi việc giảng dạy của các giáo viên dạy các môn và nhắc nhỡ các đồng nghiệp mình cần quan tâm giáo dục đạo đức cho các em mọi lúc, mọi nơi. Đối với những đối tượng học sinh có biểu hiện không tốt tôi nhờ các giáo viên theo dõi và giáo dục các em trong các tiết học.

Đối với môn Đạo đức tôi có thể xem là một phương tiện quan trọng để thực hiện nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, và những hiểu biết trong cuộc sống cho học sinh một cách trực tiếp, hoàn chỉnh và sâu sắc. Cần phải trang bị cho học sinh những tri thức đạo đức, các chuẩn mực về hành vi đạo đức có trong nội dung của mỗi bài học để trở thành kĩ năng sống, thói quen hàng ngày của mỗi học sinh. Muốn vậy giáo viên phải đi sâu tìm hiểu đặc trưng bộ môn vì ở đây đòi hỏi khả năng tự trao dồi của giáo viên rất lớn. Nên cần dạy nghiêm túc không qua loa, không xem nhẹ môn này. Đưa ra các phương pháp dạy học theo hướng tích cực nhằm gây hứng thú cho học sinh như thảo luận nhóm, đóng vai, phỏng vấn, diễn kịch ...

Ngoài môn đạo đức thì tất cả các môn học còn lại đều có tri thức giáo dục trong từng bài học. Do đó, nhiệm vụ của giáo viên là phải làm sao để cung cấp những tri thức về các hành vi đạo đức phù hợp cho các em. Giáo viên luôn động viên và nhắc nhỡ các em ý thúc học tập tốt vì một khi các em đã có ý thức học tập thì đạo đức của các em sẽ tốt hơn.

Biện pháp 5: Thông qua các hoạt động trong nhà trường để giáo dục đạo đức cho học sinh

Giáo dục đạo đức cho học sinh qua hoạt động đội Thiếu niên tiền phong vì phong trào Đội là phong trào thu hút nhiều học sinh nhất, ở đây học sinh được rèn luyện, vui chơi trong một tập thể đầy tình thương của bè bạn thầy cô. Hoạt động Đội là hoạt động phong trào, phong phú và nhiều hình thức, mang tính trực quan sinh động phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học do đó việc giáo dục đạo đức cho học sinh luôn đem lại hiệu quả rất cao. Đặc biệt là phong trào phát thanh măng non hàng tuần vì phong trào này được toàn thể học sinh trong nhà trường quan tâm và theo dõi.

Phối hợp với Tổng phụ trách đội tổ chức các hoạt động ngoài giờ cho học sinh. Bên cạnh đó, trong buổi chào cờ đầu tuần vào sáng thứ hai việc giáo dục đạo đức học sinh cũng vô cùng quan trọng. Vì đây là buổi nhận xét, đánh giá tổng kết và đưa ra phương hướng trong một tuần, có thể giáo dục đạo học sinh một cách trực tiếp và hiệu quả. Nêu những gương tốt của các học sinh trong tuần cho học sinh noi theo để giáo dục đạo đức cho các em.

Ngoài các hoạt động giáo dục ở trên thì tất cả các thầy cô giáo trong nhà trường luôn là một tấm gương sáng cho các em noi theo. Các em luôn để ý đến thầy cô, từ cách ăn nói, đến những cử chỉ hàng ngày. Và hành vi ở trường của thầy cô tác động rất lớn đến việc hình thành nhân cách học sinh.

Biện pháp 6: Kết hợp hợp vững chắc giữa ba môi trường gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục học sinh

Như ta đã biết hiện nay việc giáo dục đạo đức cho học sinh không còn là việc của riêng nhà trường nữa mà phải có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Việc hình thành nhân cách học sinh cũng phụ thuộc phần lớn từ phía gia đình và xã hội.

Nhà trường kết hợp vởỉ gia đình, phối hợp với ban chấp hành hội PHHS để giáo dục đạo đức học sinh. Thông qua ban chấp hành hội PHHS để thông báo tình hình chung của nhà trường, và nhờ phụ huynh can thiệp, hỗ trợ, giúp đỡ để giáo dục các em kịp thời.

Bên cạnh đó nhà trường có thể kết hợp các tố chức, đoàn thể ở địa phương để giáo dục đạo đức cho học sinh.

c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp

Bản thân tôi nghĩ rằng để các em phát triển tốt phẩm chất đạo đức trong nhà trường thì đòi hỏi tất cả giáo trong nhà trường phải là một tấm gương sáng và luôn là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho học sinh.

Tạo dựng một không khí vui tươi trong nhà trường để các em nhận thấy rằng: “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.

Xây dựng tốt một môi trường thân thiện trong tập thể nhà trường.

d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp

Các giải pháp, biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và luôn bỗ trợ cho nhau, giải pháp này là tiền đề cho giải pháp khác.

Giáo viên cần phải thực hiện các giải pháp có hệ thống, có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và các bậc phụ huynh cho đến tất cả các em học sinh trong lớp.

..........

Mời các bạn tải file tài liệu để xem thêm nội dung chi tiết